Ülkemizde ve dünyada, toplumsal medya güçlü bir penetrasyona sahip. Türkiye, tüm ülkeler içinde en güçlü olanlardan. We Are Social’ın Ocak 2022 raporuna nazaran; Türkiye’de internet kullanıcı sayısı 69 milyonun üzerinde. Tekrar ülkemizde, internet kullanıcıları günlük ortalama 8 saatini internette geçiriyor. Direkt toplumsal medyada geçirdiği mühletin ortalaması ise 2 saat 59 dakika.
Aynı rapora nazaran; Türkiye’de toplamda 68,9 milyon toplumsal medya kullanıcısı var. Bu sayı toplam nüfusun %80,8’ine denk geliyor. Toplumsal medyaya olan ilginin ne kadar arttığını, geçen yıla nazaran kullanıcı sayısındaki 8,9 milyon artış olmasından anlamak mümkün. Sırasıyla, kullanılan toplumsal medya oranları aşağıdaki üzere.
Sosyal medya platformlarının kullanım sırası ve oranları şu halde:
• Whatsapp %93.2
• Instagram %92.5
• Facebook %78.1
• Twitter %69.6
• Facebook Messenger %54.3
• Telegram %53.7
• TikTok %47.6
• Pinterest %40.7
• Snapchat %37.2
• LinkedIn %28.2
• Skype %26.2
• Imessage %20.4
• Discord %20.1
• Tumblr %13.3
• Reddit %11.1
Kaynak: https://recrodigital.com/we-are-social-2022-turkiye-sosyal-medya-kullanimi-verileri/
Sosyal medya kullanımı artık bir bağımlılık çeşidi olarak da karşımıza çıkıyor. Algoritmalarının güçlü olması nedeniyle, size özel gösterim yapan toplumsal medya, insan beyninde olumlu tekrar duygusu yaratıyor. Bu durum, bilinçaltında daima girme ve burada vakit geçirme hissini tetikliyor. Bir öbür etmen de FOMO (Fear of Missing Out) denilen gelişmeleri kaçırma korkusu. Özetle, girmezsek gelişmeleri kaçırmaktan korktuğumuz üzere, girdiğimizde de bize âlâ gelecek gösterimler ile karşılaşıyoruz.
Tüm bu sayı ve durumları paylaşmamın bir nedeni var. Malumunuz, yeni bir torba yasa meclisteki ilgili kuruldan geçti. Kısa bir vakit içinde meclise de gelecek ve olasıdır ki AKP-MHP oyları ile geçecek. Klasik bir AKP taktiği olarak, demokratik işleyişi bozacak yasal düzenlemeleri, kimsenin itiraz etmeyeceği öteki düzenlemeler ile birlikte torba yasaya katıp meclisten geçirmek. Bu sayede televizyonlardaki gazeteci görünümlü AKP muhafızlarına bir savunma alanı açıp, toplumsal reaksiyon azaltılarak, demokrasiden kopuş gizlenmeye çalışılacak. Özetle AKP, bu defa de birebirini tercih etti.
Yeni düzenlemenin, iktidar tarafından palavra haberi yayma ile uğraş kapsamında yapıldığı argüman edilse de, geride bıraktığımız mühlet içinde AKP’yi tanıyan herkes, işin özünde bunun olmadığını biliyor. En aktüel haliyle örneğin, TÜİK “Türkiye genelinde hane halklarının tüketim maksatlı yaptığı harcamalar içinde en yüksek hissesi yüzde 25,8 oranıyla konut ve kira harcamaları alıyor” diye açıkladı. Siz de toplumsal medya hesabınızdan dediniz ki “Türkiye genelinde hane halklarının tüketim gayeli yaptığı harcamalar içinde en yüksek hissesi konut ve kira harcamaları alıyor lakin bu oran bir öbür kuruluşa nazaran %25,8 değil %50.” Güzel olsun, artık hatalı olma potansiyeline sahipsiniz!
Ülkede düşündüğünü söz etmeye dair gereğince kaygı varken, bir de bu yasal düzenlemenin gelmesi, toplumdaki sıkışmışlık hissini artıracaktır. Demokrasilerde en temel haklardan biri olan tenkit hakkına müdahale eden her şey, siyasal yapılara kazandırmadığı üzere kaybettirir. Sıkıştığı kendi yankı odasından ülkeyi anlamaya ve yönetmeye çalışan iktidarın göremediklerini toplum görüyor. Eleştirme hakkını kullanan bireyin neyle karşılaşacağına dair toplumun ne düşündüğüne birlikte bakalım.
Henüz bu hafta yaptığımız çalışmada, bir yurttaşın toplumsal medyadan iktidara sert bir tenkit yapması halinde ne olacağına dair seçmenin görüşüne baktık. Gördüğünüz üzere, seçmenin %79,1’i toplumsal medyada sert bir iktidar eleştirisi yapan kişinin risk altında olduğunu düşünüyor. Bu niyet yalnızca muhalefete oy veren seçmene ilişkin değil. AKP’ye oy veren seçmende %73,9, MHP’ye oy veren seçmende %75,5.
Riskin ötesinde cezaya dönüşme ihtimalini seçmenin ne seviyede gördüğünü anlamak için “Sosyal medyada bir kişi iktidarı yahut iktidardan bir kişiyi sert bir eleştirse sizce ceza alır mı?” sorusunu sorduk. Karşılıkları aşağıdaki üzere.
Tablodan da görüldüğü üzere, seçmenin %81,2’si iktidarı eleştiren birinin ceza alacağına inanıyor. Bu oran AKP seçmeninde %72,6, MHP seçmeninde %78,4. Seçmenin duygusu bu iken, iktidarın geçirmek için çabaladığı yasaya bakın.
İktidar toplumun gündeminden kopmuş, bugünkü meselelere dair somut bir önerisi olmayan ve de sıklıkla ertelenmiş mutluluklar vaat ederken muhalefet toplumun somut sıkıntılarına bağlı kaldıkça sonuç değişmeyecek. Gelin bunu iki somut örnekle birlikte inceleyelim; Birincisi Erdoğan’ın bu hafta yaptığı yeni ertelenmiş memnunluk vaadi içeren konuşması. Konuşmayı deneklere izlettik. Sonuçlarına birlikte bakalım
İkincisi, muhalefetin iktidarın yapay gündemleri yerine toplumun somut sıkıntılarına bağlı kaldığında aldığı sonucu gösteriyor. Sayın Kemal Kılıçdaroğlu’nun tekrar tıpkı hafta yaptığı konuşmanın sonuçlarına bakalım.
Görüldüğü üzere ertelenmiş bir memnunluk vaadine dayalı bir telaffuzun destekçisi %35,5 iken toplumun somut bir problemine dayalı telaffuzun destekçisi %67,5’tir.
Hiçbir baskı iktidarın seçmen takviyesi sıkıntısını çözemediği üzere, kalan dayanağını de azaltacaktır. Seçime kadar geçecek mühlet hepimiz için daha güç bir devir olacak. Ama sonunda daha özgür, daha adil, daha refah içinde bir toplumu inşa etmenin omuzlarımıza yüklediği sorumluluğu alacağız.
Biz kazanacağız!
Ertan Aksoy
[email protected]