ABD Başkanı Donald Trump, dün çelik ve alüminyum ithalatına yönelik yüzde 25 oranında gümrük vergisi açıklayacağını duyurdu. Trump, Kanada ile Meksika’dan gelen alüminyum ve çeliğin de tarifelere tabi olacağını bildirdi. Yarın yahut çarşamba günü için ise mütekabiliyet temeline dayalı tarifeleri duyuracağını lisana getiren Trump, “Eğer onlar bizden yüzde 130 vergi alırken biz onlardan hiçbir şey almıyorsak, bu bu türlü kalmayacak.” sözünü kullandı.
Analistler, Trump’ın açıklamalarının piyasalarda, ticaret savaşının tırmanacağına dair tasaları artırdığını belirterek, ABD’nin muhafazacı ticari siyasetinin ülkedeki enflasyonist baskıları artırabileceğini kaydetti.
Bu ortada ABD Merkez Bankasının (Fed) ABD Kongresi için hazırladığı yarı yıllık Para Siyaseti Raporu’nun şubat sayısı cuma günü yayımlandı. Raporda, bankanın azamî istihdamı destekleme ve enflasyonu yüzde 2 gayesine geri döndürme konusunda güçlü kararlılığa sahip olduğu belirtilerek, siyaset faizinde yapılacak ek ayarlamalarda dataların dikkate alınacağına vurgu yapıldı. İş gücü piyasasının istikrar kazandığının vurgulandığı raporda, işsizlik oranının geçen yılın birinci yarısında yükseldiği lakin daha sonra çoğunlukla yatay seyrettiği belirtildi.
Ülkede cuma günü açıklanan datalara nazaran tüketici itimat endeksi verisi, ABD’de tarife telaşlarının tüketicilerin enflasyon kaygılarını artırdığını ortaya koydu. Michigan Üniversitesince ölçülen tüketici inanç endeksi, şubatta 67,8’e inerek Temmuz 2024’ten bu yana en düşük düzeyini kaydetti. Tüketicilerin kısa vadeli enflasyon beklentisi şubatta yüzde 3,3’den yüzde 4,3’e çıkarak Kasım 2023’ten bu yana en yüksek düzeyine ulaştı. Uzun vadeli enflasyon beklentisi de yüzde 3,2’den yüzde 3,3’e yükseldi.
Fed’in para siyasetinin seyri için kıymetli olan tarım dışı istihdam bilgileri de iş gücü piyasasının gücünü koruduğuna işaret etti. Ülkede tarım dışı istihdam ocakta 143 bin kişi artarak beklentilerin altında gerçekleşirken, işsizlik oranı yüzde 4,1’den yüzde 4’e geriledi. Tarım dışı istihdama ait geçen yılın kasım ve aralık ayı datalarında ise üst taraflı revizyona gidildi. Fed’in dikkatle izlediği ortalama saatlik yarar ocakta yüzde 0,5 ile beklentilerin üzerinde arttı.
Analistler, ocak ayında istihdam artışındaki yavaşlamada California’daki yangınlar ile ülkenin büyük kısmında yaşanan soğuk havaların tesirli olmuş olabileceğini belirtti. İstihdam bilgilerinin akabinde para piyasalarındaki fiyatlamalarda, Fed’in bir sonraki faiz indirimini haziran ayında yapacağına dair beklentiler öne çıktı.
Fed yetkililerinin kelamla yönlendirmeleri de takip edilirken Minneapolis Fed Başkanı Neel Kashkari, iş gücü piyasasının soğuduğunu lakin sağlam kalmaya devam ettiğini ve faiz oranlarının bu yıl ölçülü bir halde düşebileceğini tabir etti. Chicago Fed Başkanı Austan Goolsbee, son istihdam datalarını “sağlam” olarak nitelendirerek tam istihdama gerçek bir hareketin göstergesi olduğunu kaydetti.
Fed Yönetim Kurulu Üyesi Adriana Kugler de son istihdam bilgilerinin “ne zayıflayan ne de çok ısınma belirtileri gösteren sağlıklı iş gücü piyasasıyla tutarlı” olduğunu belirtti. Yeni idarenin siyasetlerinin ekonomik tesirleri konusunda belirsizlik olduğuna işaret eden Kugler, enflasyonun düşürülmesi konusunda son periyotta kaydedilen ilerlemenin yavaş ve sistemsiz olduğunu ve enflasyonun yüksek seyretmeye devam ettiğini söz etti. Kugler, siyaset faizini bir müddet daha olduğu yerde tutmanın ihtiyatlı bir adım olduğunu belirtti.
Bu gelişmelerle cuma günü ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi yüzde 4,49’a yükselirken, dolar endeksi yüzde 0,2 artışla 108,3 düzeyinde dengelendi. Altının ons fiyatı cuma günü 2 bin 886,85 dolarla rekor kırmasının akabinde günlük yüzde 0,2 yükselişle 2 bin 860,89 dolardan kapandı. Ons altın yeni haftaya da yüzde 0,6 karla 2 bin 878 dolardan başladı.
Brent petrolün varil fiyatı da haftanın birinci süreç gününde evvelki kapanışın yüzde 0,6 üzerinde 75 dolardan satılıyor.
New York Borsası’nda cuma günü, S&P 500 endeksi yüzde 0,95 ve Nasdaq endeksi yüzde 1,36 ve Dow Jones endeksi yüzde 0,99 düştü. ABD’de endeks vadeli kontratlar yeni güne müspet seyirle başladı.
Avrupa borsalarında cuma günü negatif bir seyir öne çıkarken, ABD ve Avrupa Birliği (AB) ortasındaki ticari ilgilere yönelik haber akışı yatırımcıların odağında yer alıyor
AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, cuma günü yaptığı açıklamada ABD’nin AB’ye haksız yahut keyfi biçimde gümrük vergileri uygulaması durumunda buna sert reaksiyon göstereceklerini söyledi. Von der Leyen, “ABD ile geniş ve yaygın bir ilgimiz var. Toplam ticaret hacmimiz 1,5 trilyon avroyu buluyor.” dedi.
Ticaretin Atlantik’in her iki yakasındaki beşerler ve işletmeler açısından çok yararlı olduğuna işaret eden von der Leyen, AB ve ABD iktisadının birbirleriyle iç içe olduğunu lisana getirdi.
Von der Leyen işletmelerin daha yakın çalışması gerektiğini belirterek, “Tarifeler işletme maliyetlerini artırarak, çalışanlara ve tüketicilere ziyan vererek gereksiz ekonomik bozulmalara neden olur.” diye konuştu.
Tarafların ortak biçimde tahlil üretmek için gündemlerindeki mevzuları masaya koymasının değerli olduğunu söyleyen von der Leyen, “AB, elbette hazırlıklı. AB, haksız yahut keyfi bir biçimde amaç alınırsa sert bir halde cevap verecektir.” sözünü kullandı.
Bu gelişmelerin yanı sıra bu hafta Almanya’da açıklanacak enflasyon ve Avro Bölgesi’de açıklanacak büyüme verisinin bölgedeki ekonomik gidişat hakkında daha çok bilgi vermesi bekleniyor.
Cuma günü, Almanya’da DAX 40 endeksi yüzde 0,53, İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,31, İtalya’da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 0,18 ve Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 0,43 düştü. Avrupa’da endeks vadeli kontratlar yeni güne de karışık bir seyirle başladı.
Asya tarafında haftanın birinci süreç gününde müspet bir seyir öne çıkarken, Çin ve Hong Kong’daki teknoloji paylarındaki yükseliş dikkati çekiyor. ABD’nin Çin’e ait ek gümrük vergisi kararının beklenildiği kadar agresif olmaması ülkede risk iştahını artırıyor. Bunun yanı sıra dün piyasalar kapalıyken açıklanan datalara nazaran Çin’de tüketici fiyatlarındaki sakinlik ve üretici fiyatlarındaki süregelen düşüş, yeni yılın birinci ayında da devam etti. Buna nazaran, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), geçen yılın tıpkı devrine nazaran yüzde 0,5 artarken, Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) yüzde 2,3 geriledi.
Böylece, tüketici fiyatlarındaki artış 23 aydır sıfıra yakın seyrederken, üretici fiyatları 28 aydır gerilemeyi sürdürdü. Analistler, tüketici fiyatlarındaki sakinlik ve üretici fiyatlarındaki süregelen düşüşle deflasyon eğiliminin yeni yılda da hissedilmeye devam ettiğini kaydederek, mahallî idarelerin borç riskleri ve gayrimenkul kesimindeki problemlerin dünyanın en büyük ikinci iktisadı Çin’i olumsuz etkilemeyi sürdürdünü kaydetti.
Öte yandan, cuma günü Trump, Japon çelik üreticisi Nippon Steel’in planlandığı üzere US Steel’i satın almayacağını bunun yerine şirkete yatırım yapacağını söz etti. US Steel konusunda ABD Başkanı Trump’ın sözlerine atfen Japonya Başbakanı İşiba Şigeru, “Bu bir satın alma değil, yatırım.” değerlendirmesinde bulundu. İşiba, ABD’nin Japonya’dan ithalata gümrük vergisi getirmesi durumunda misilleme yapılıp yapılmayacağının sorulması üzerine, teorik bir soruya cevap veremeyeceğini söz etti.
Bugün açıklanan bilgilere nazaran Japonya’da aralık ayına ait dış ticaret istikrarı 62,3 milyar yen fazla vermesine rağmen beklentilerin altında gerçekleşti. Ülkede tıpkı periyoda ilişkin cari süreçler hesabı da 1,1 trilyon yen fazlayla öngörüleri karşılayamadı.
Bu gelişmelerle kapanışa yakın Nikkei 225 endeksi yüzde 0,1, Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,3 ve Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 1,3 yükselirken, Güney Kore’de Kospi endeksi yatay seyrediyor.
Yurt içinde cuma günü alış yüklü bir seyir izleyen Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi günü yüzde 1,11 paha kazanarak 9.951,65 puandan tamamladı. Dolar/TL, dün yüzde 0,2 artışla 35,9675’ten kapanırken, bugün bankalararası piyasanın açılışında yüzde 0,1 yükselişle 36,0210 düzeyinden süreç görüyor.
Analistler, bugün yurt içinde işsizlik oranı ve sanayi üretimi, yurt dışında ise Avro Bölgesi’nde Sentix yatırımcı itimat endeksinin takip edileceğini lisana getirerek, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 10.000 ve 10.100 puanın direnç, 9.900 ve 9.850 düzeylerinin dayanak pozisyonunda olduğunu kaydetti.
Piyasalarda bugün takip edilecek datalar şöyle:
10.00 Türkiye, aralık ayı işsizlik oranı
10.00 Türkiye, aralık ayı sanayi üretimi
12.30 Avro Bölgesi, şubat ayı Sentix yatırımcı inanç endeksi