Şubat 2022 sonunda başlayan Rusya’nın Ukrayna işgali sonrası dünyada bilhassa güç piyasalarında bir siyah kuğu salındı. Hala tesirleri geçmeyen, hava sıcaklıklarının görece yüksek olmasıyla beklenen felaketi yaratmayan doğal gaz sıkıntıları Avrupa’yı sarsarken, bizi de sarstı. Öbür yandan içeride de kurun tesirleri bu sarsıntının şiddetini artırsa da hane halklarına yönelik sübvansiyonlarla hasarın az olmasına yönelik çalışmalar sürüyor. dünya konjonktüründe hangi ülkeler ne kadar gaz ve elektrik yardımı yapıyor bakalım istedik.
Rusya ve Ukrayna ortasında uzun vakittir süren gerginlik 25 Şubat sabahı savaşa döndü ve dünyada birçok ip koptu.
Batılı ülkelerin Rusya’ya karşı konuşlanmasıyla Rusya’nın öteki ülkelerle çekişmesi güç ve finans alanına taşındı. Dünyada hassas istikrarlar üzerine şurası bu iki alanda güç kısmı dünyaya yıllar sonra enflasyonu hatırlattı. Öteki yandan da güçte bir arz kısıntısı oluştu. Bu durumda bir çok ülke hem tasarruf önlemlerine gitti hem de artan fiyatlar karşısında vatandaşlarını muhafazaya yöneldi. Türkiye’de iç dinamiklerle katmerlenen durum sonucunda hane faturaları sübvanse edilmeye başlandı.
Hangi ülke faturalara ne kadar yardım ediyor?
Enerji krizinin sıfır noktası olan Avrupa, bir evvelki yıl kullandığı gazın neredeyse yarısını Rusya’dan alıyordu. Bu ölçüde da eza oluşunca tavan fiyat uygulamasına gidildi lakin 2023’te uygulanacak.
Enerji, yakıt şirketlerine ekstra vergi getirilirken, alternatif yenilenebilir güç üreticilerine de kâr sonu getirildi. Elektrik tüketiminde tasarruf uygulamasına geçildi.
Almanya, 200 milyar euro (39 milyon 840 milyon TL) ayırdı. KOBİ ve konut faturaları için Eylül ve Ekim’de 300 euro (yaklaşık 6 bin TL) ödenirken, Aralık 2022’de ise faturaları devlet ödüyor.
Hastaneler dışında güç tasarrufuna gidilerek, ısı hududu konuldu ve ışıklandırmalar azaltıldı.
İngiltere, her meskene 400 sterlin (yaklaşık 9 bin TL) ödedi.
Norveç, getirdiği tavan uygulamasıyla bu tavanı aşanların faturalarının yüzde 80’nini devlet ödüyor.
5,5 milyar euro ayıran Polonya’da fiyatlar 2022 düzeyinde kalacak. Geçen yıla nazaran tüketimi düşenlere ve hanede engelli ya da 3 çocuk ve fazlası olan konutlara daha fazla yardım yapılacak.
İspanya, yılda 14 bin euro ve altında kazananlara 200 euro (18 bin TL) ödeme yapıyor. Vergilerde de düzenleme yapılırken, kamu binaları ve mağazalarda da uygulamalara sınırlama ve düzenlemeler getirildi.
Hollanda, kasım ve aralık faturalarında 190 euro (yaklaşık 3 bin 800 TL) indirim yaparken, dar gelirli kısma bir kezlik bin 300 euro (yaklaşık 26 bin TL) ödeme yapıldı.
Fransa, hanelere 100 euro (yaklaşık 2 bin TL) yardım yaptı. Fiyat artışlarına da sınırlama getirirken, kamu binalarında ısıtma dereceleri düşürüldü.
Toplamda 49,5 milyar euro ayıran İtalya’da yılda 35 bin eurodan (yaklaşık 700 bin TL) az kazananlara 200 euro (yaklaşık 4 bin TL) ödenecek.
Türkiye’de net bir paket açıklanmazken, Güç ve Alışılmış Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, hane faturalarında yaklaşık yüzde oranında devlet sübvansiyonu olduğunu söylerken, bunun da yılın birinci 6 ayında bin 800-2 bin TL aralığında olduğunu açıklamıştı. Hazine ve Maliye Bakanlığı da sübvansiyon oranını meskenlerde yüzde 85, KOBİ’lerde yüzde 76 olduğunu belirtmişti.
2021’de Türkiye’de abone sayısı 18,5 milyon olurken, toplamda 58,8 milyar metreküp gaz kullanıldı. Hane başı ortalama tüketim 943 m3 oldu.
58,8 milyar metreküpün hepsi farklı kentlerde farklı fiyatlandırıldığından spot doğal gaz piyasasına bakalım; dün 1.000 metreküp doğal gazın referans fiyatı 19.023,39 TL oldu.
Toplam tüketim fiyatı bu fiyat üzerinden 1 trilyon 118 milyon 575 bin 332 TL (56 milyon 153 bin 380 euro) ediyor.
